Εfood: Ο συνδικαλισμός που γυρίζει μπούμερανγκ
Υπάρχουν δύο ειδών εργαζόμενοι: μισθωτοί συμβασιούχοι, και ελεύθεροι επαγγελματίες (freelancers).
Όπως παντού, δεν είναι όλοι οι εργαζόμενοι εξίσου παραγωγικοί. Όταν η εταιρεία ζορίστηκε (λοκντάουν γαρ) και οι συμβάσεις κάποιων έληγαν, η εταιρεία είπε σε όσους δεν είχαν καλές επιδόσεις ότι δεν θα τούς ανανέωνε την σύμβαση, αλλά θα μπορούσαν, αν ήθελαν, να μετατραπούν σε freelancers.
Freelancer σημαίνει ότι μπορείς να δουλεύεις όποτε θέλεις και να βγάζεις όσα αντέχεις. Υπάρχουν φοιτητές που βγάζουν 50 ευρώ σε 4 ώρες. Όμως η εταιρεία δεν σε πληρώνει μισθό, ασφάλιση και τα σέα και τα μέα που επιβάλλει ο νόμος.
Δηλαδή τα σέα και τα μέα που κάνουν ακριβή υπόθεση το να έχεις κάποιον μισθωτό. Που βαραίνουν οικονομικά την επιχείρηση, με αποτέλεσμα:
- Να καταδικάζουν τους παραγωγικούς εργαζόμενους σε χαμηλότερες αποδοχές.
- Να αναγκάζουν τους εργαζόμενους που δεν είναι αρκετά παραγωγικοί και δεν μπορούν να καλύψουν το αυξημένο κόστος της εργασίας τους είτε να απολυθούν ένας-ένας είτε να πάρουν στον λαιμό τους και τους παραγωγικούς, αν τελικά κλείσει η επιχείρηση κι απολυθούν όλοι μαζί.
- Να εξασφαλίζουν ότι όποιος δεν έχει δουλειά δεν θα βρει εύκολα. Ειδικά αν είναι νέος, χωρίς προϋπηρεσία, οπότε δεν μπορεί να αποδείξει ότι η παραγωγικότητά του θα υπερκαλύπτει το πάγιο κόστος της πρόσληψής του ως μισθωτού.
Αυτό δεν είναι καινούριο στις κρατικές κοινωνίες. Αυτά είναι τα αόρατα τείχη που υψώνονται παντού στις κλειστές κοινωνίες, όπως περιγράφει ο Χάγιεκ. (Η ελληνική κοινωνία είναι πολύ κλειστή.) Τείχη που περιχαρακώνουν τους βολεμένους και περιθωριοποιούν τους αβόλευτους. Άδειες ασκήσεως επαγγέλματος, ασφαλιστικά, φορολογικά, όροι στις προσλήψεις και στις απολύσεις, κ.ο.κ. (Ναι, και στις απολύσεις! Γιατί, όσο πιο δύσκολα απολύεις κάποιον, τόσο πιο δύσκολα τον προσλαμβάνεις κιόλας.)
Ποιος κερδίζει από αυτά; Προφανώς το Κράτος που εισπράττει τους φόρους και τα ασφαλιστικά έσοδα. Τα λεφτά που παίρνουν με το ζόρι απ' την μισθοδοσία και τα ρίχνουν σ' έναν μεγάλο κουβά, που πλέον δεν ξέρεις ποιανού είναι τι. Αυτά που θα πάρεις (αν ποτέ πάρεις) δεν θα έχουν άμεση σχέση με αυτά που έχεις δώσει. Αναδιανεμητικό σύστημα λέγεται αυτό. Ήταν μια σοσιαλιστική ιδέα του Μουσολίνι που την υιοθέτησε και ο Μεταξάς, ο Ρούσβελτ, και άλλοι λάτρεις του Κράτους την δεκαετία του 1930. Βασικά μοιάζει με Ponzi scheme, αλλά όταν το κάνει το Κράτος δεν το λέμε έτσι.
Ό,τι είναι ολωνών δεν είναι κανενός! Γίνεται το "όποιος προλάβει". (Τραγωδία των κοινών.) Έρχεται λοιπόν ένας διευθυντής του ΙΚΑ, που είναι πολιτικό / κομματικό πρόσωπο, ο οποίος τα δανείζει σε άλλες πτέρυγες του Κράτους έναντι ομολόγων. Λίγα χρόνια αργότερα (2009), τα ομόλογα "κουρεύονται". Δηλαδή τα λεφτά κάνουν φτερά. Για την ακρίβεια, έχουν πάει στις τσέπες των δημοσίων υπαλλήλων, των "εθνικών εργολάβων", κι όσων άλλων πληρώνονται απ' το Υπουργείο. Αυτά ήταν λεφτά που πλήρωναν οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες του ιδιωτικού τομέα, σημειωτέον, με το ζόρι. Δεν εμπιστευόμαστε τους εργαζόμενους να τα πάρουν στο χέρι και να τα επενδύσουν όπως θέλουν αυτοί για τα γεράματα, ή έστω να τα σπαταλήσουν αυτοί (βρε αδερφέ!) και όχι κάποιοι άλλοι. "Για το καλό του εργάτη" κι αυτό.
Λοιπόν, άστραψε και βρόντηξε το ΠΑΜΕ και οι λοιποί συνδικαλισταί, ότι τάχα μου η efood εκμεταλλευόταν και εκβίαζε τους εργαζόμενους που τούς προσέφερε την δυνατότητα να γίνουν freelancers προκειμένου να μην τούς απολύσει τελείως. Ακολούθησε η εκστρατεία στο Τουίτερ με σύνθημα το #cancel_efood.
Από λιμπερταριανή άποψη, βεβαίως, δεν υπήρχε καμία εκμετάλλευση και κανένας εκβιασμός. (Εκμετάλλευση κι εκβιασμός είναι αυτό που κάνει ο έφορας κι ο αστυνόμος που τον συνοδεύει.) Ο εργοδότης δεν είχε καμία υποχρέωση να πληρώνει κανέναν, εφόσον έληγε η σύμβαση και δεν τον ήθελε πλέον. Δεν ήταν καν υποχρεωμένος να τού προσφέρει την δυνατότητα να γίνει freelancer. Κι όμως το έκανε, γιατί σκέφτηκαν μάλλον ότι αυτοί που δεν δούλευαν αρκετά ως μισθωτοί μπορεί να φιλοτιμηθούν να δουλέψουν περισσότερο όταν το εισόδημά τους θα εξαρτάται απ' το έργο που παράγουν, το οποίο, αν μη τι άλλο, δεν ακούγεται άδικο ούτε εκμεταλλευτικό. Κανείς δεν απειλήθηκε με παραβίαση κάποιου δικαιώματός του. Δεν είπε κανείς "Γίνε freelancer αλλιώς θα σε δείρω, θα σού αφαιρέσω περιουσία, θα σε κλείσω φυλακή" κλπ. Τίποτα απ' αυτά. Μια προσφορά τούς έγινε, που δεν ήταν και υποχρεωμένος κανείς να τούς την κάνει.
Το αποτέλεσμα της κινητοποίησης ήταν να μην απολυθούν και να μην γίνουν freelancers οι μισθωτοί συμβασιούχοι. Έμειναν μισθωτοί.
Νίκη έτσι; 👏👏👏 Κερδάμε! Έτσι; 😏
Έλα όμως που σήμερα κλαίνε οι άλλοι. Η εταιρεία, υπό το βάρος των σέων και των μέων που είπαμε, αναγκάζεται να κόψει απ' τους freelancers.
Μα από κάπου θα κοπεί, παιδιά. Δεν γίνεται με τις φωνές να βγουν λεφτά. Ειδικά όταν μια εταιρεία λειτουργεί στο περιβάλλον της Ελλάδας, όπου για να επιβιώσει πρέπει να είναι ή φοβερά κερδοφόρος (ώστε να αντέχει τους φόρους και τους νόμους), ή ημετέρα των πολιτικών.
Λοιπόν, φώναξαν οι μισθωτοί πριν κανέναν χρόνο, ικανοποιήθηκαν, και τώρα την πληρώνουν οι freelancers, που τούς βάζουν ωράριο και ταβάνι στις ώρες εργασίας τους. Αυτοί δηλαδή που έβγαζαν τα 50 ευρώ σε 4 ώρες, πλέον δεν θα τα βγάζουν. Αυτοί, που το κυνηγούσαν και είχαν κίνητρο, έβγαζαν περισσότερα απ' τους μισθωτούς, αλλά χωρίς να επιβαρύνουν την εταιρεία με τα σέα και τα μέα που έχει ο μισθωτός (διά νόμου). Ε, αυτοί θα την πληρώσουν, για να έχουν κάποιοι άλλοι μισθούς και για να εισπράττει το Κράτος τα σέα και τα μέα απ' τον εργοδότη.
Και, αν συνεχίσουν κάποιοι να πιέζουν ώστε να μην κοπούν τα έξοδα ούτε απ' τους ελεύθερους επαγγελματίες ούτε απ' τους μισθωτούς, και αν δεν μειωθούν οι επιβαρύνσεις του κράτους στους εργοδότες, στο τέλος ή θα ακριβύνει πολύ η υπηρεσία για τον καταναλωτή, ή θα κλείσει η εταιρεία, όπως τόσες άλλες, και θα μείνουν όλοι άνεργοι. Και τότε οι συνδικαλιστές θα αναφωνήσουν "Νενίκηκά σε, καπιταλισμέ" και θα τούς δώσει παράσημο το Κόμμα. Οι άλλοι θα βγουν πάλι στη γύρα για δουλειά.